หมาตาบวม ตาแดง ตาอักเสบ ทำยังไงดี? สรุปสาเหตุ พร้อมวิธีดูแล

อยู่ดี ๆ น้องหมาที่บ้านก็ตาบวมตุ่ย ตาแดง แถมชอบเอาหน้าถูพื้น ถูหมอน หรือมีน้ำตาไหลออกมาตลอดเวลา คนเลี้ยงอย่างเราก็อดใจหายไม่ได้จริงไหมครับ แค่เห็นน้องไม่สบาย เราก็ไม่สบายใจไปด้วยแล้ว 

อาการหมาตาบวม ฟังดูอาจไม่ร้ายแรงในตอนแรก แต่จริง ๆ แล้วอาจเป็นสัญญาณของหลายอย่าง ทั้งฝุ่นเข้าตา ภูมิแพ้ แมลงกัด หรือในบางเคสอาจเป็นการติดเชื้อที่ต้องรีบพาไปรักษา เพราะถ้าปล่อยไว้อาจลุกลามจนถึงขั้นตาอักเสบ หรือร้ายแรงกว่านั้นคือเสี่ยงต่อการมองไม่เห็นเลยทีเดียว

วันนี้ Yora Thailand ขอชวนพ่อ ๆ แม่ ๆ มาเช็กให้ชัวร์กันว่า อาการตาบวม ตาแดงของน้องเกิดจากอะไรได้บ้าง? เราจะดูแลน้องเบื้องต้นยังไงดี? แล้วแบบไหนที่ควรรีบพาไปหาหมอ? มารู้ทันปัญหา และดูแลดวงตาคู่สวยของน้องหมาไปด้วยกันเลยครับ!

---

สาเหตุที่ทำให้น้องหมาตาบวมแดง

ถ้าช่วงนี้สังเกตว่าน้องหมามีอาการตาบวม ตาแดง ขยี้ตาบ่อย หรือมีขี้ตาเยอะผิดปกติ อย่าเพิ่งคิดว่าเป็นเรื่องเล็ก ๆ นะครับ เพราะดวงตาน้องถือเป็นอวัยวะสำคัญที่บอบบางและไวต่อสิ่งกระตุ้นกว่าที่เราคิดไว้เยอะเลย

จริง ๆ แล้ว ดวงตาของสุนัขมีกลไกป้องกันธรรมชาติอยู่ในส่วนที่เรียกว่าเยื่อบุตา ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อบาง ๆ บริเวณเปลือกตาชั้นใน หรือเปลือกตาที่สาม ทำหน้าที่ช่วยกรองฝุ่นและสิ่งแปลกปลอม ไม่ให้เข้าสู่ดวงตา

ในภาวะปกติ เยื่อบุตาจะมีสีชมพูอ่อนหรือซีด ๆ แต่ถ้าเกิดการอักเสบขึ้นเมื่อไร กลไกเหล่านี้ก็จะเริ่มแสดงสัญญาณออกมาผ่านอาการ ตาบวมแดงที่เราเห็นกัน บางรายมีขี้ตาเหนียวหรือน้ำตาไหลร่วมด้วย อาการแบบนี้เกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากสิ่งแวดล้อม ภูมิแพ้ หรือโรคบางอย่าง เดี๋ยวเราจะพาไปดูทีละข้อ ว่ามีอะไรบ้างที่เจ้าของควรระวังและรับมือให้ทัน

1. สิ่งแปลกปลอมหรืออุบัติเหตุ

บางครั้งน้องหมาอาจมีฝุ่น เส้นขน เศษดิน หรือสิ่งแปลกปลอมเล็ก ๆ เข้าตาโดยที่เราไม่ทันสังเกต ทำให้เกิดการระคายเคือง ถ้าน้องเผลอเกาตาหรือถูหน้ามาก ๆ ก็อาจเกิดแผลเล็ก ๆ ตามมาและทำให้ตาบวมแดงได้

2. เป็นโรคภูมิแพ้หรือแพ้สารต่าง ๆ รอบตัว

น้องหมาหลายตัวมีอาการแพ้ได้เหมือนคนเลยครับ ไม่ว่าจะเป็นฝุ่น ควัน เกสรดอกไม้ เชื้อรา แมลง น้ำหอม หรือแม้แต่อาหารบางชนิด พอเกิดการแพ้ก็จะทำให้ตาน้องระคายเคือง บวม แดง น้ำตาไหล หรือคันจนถูหน้ากับพื้นอยู่บ่อย ๆ โดยเฉพาะน้องหมาที่มีผิวแพ้ง่ายหรือน้องหมาที่มีประวัติเป็นภูมิแพ้ผิวหนังมาก่อน

3. ติดเชื้อไวรัส

ไวรัสบางชนิดสามารถทำให้เกิดการอักเสบที่ตาได้ เช่น โรคไข้หัดสุนัข (Canine Distemper) หรือไวรัสเริมในสุนัข อาการที่ตามมาอาจรวมถึงตาแดง ตาแฉะ ขี้ตาเหนียว รวมถึงอาการอื่น ๆ อย่างซึม เบื่ออาหาร หรือมีไข้ร่วมด้วย ซึ่งไวรัสกลุ่มนี้สามารถติดต่อกันได้ง่าย ต้องใช้เวลารักษาหลายสัปดาห์เลยทีเดียว

4. ติดเชื้อแบคทีเรีย

แม้จะพบไม่บ่อยเท่าไวรัส แต่ถ้าน้องหมามีปัญหาอย่างตาแห้ง ขนตาทิ่มตา หรือแผลที่ดวงตาอยู่ก่อน ก็อาจเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนตามมาได้เช่นกัน โดยมักมีขี้ตาเหนียวสีเหลืองหรือเขียว ตาบวมแดงชัด และอาจต้องใช้ยาฆ่าเชื้อช่วยรักษา

5. ความผิดปกติของเปลือกตา

บางสายพันธุ์อย่างชิสุ ปั๊ก หรือบูลด็อก มีลักษณะเปลือกตาที่ผิดปกติโดยกำเนิด เช่น เปลือกตาม้วนเข้า (Entropion) หรือม้วนออก (Ectropion) ทำให้ขนหรือเปลือกตาเสียดสีกับลูกตาตลอดเวลา ก่อให้เกิดการระคายเคืองเรื้อรัง ตาแดง และมีขี้ตาบ่อย ๆ

6. น้ำตาไหลมากผิดปกติ

ในบางตัวที่มีโครงหน้าสั้นหรือท่อน้ำตาอุดตันง่าย เช่น เฟรนช์บูลด็อก ปั๊ก หรือชิสุ จะมีน้ำตาไหลเยอะเป็นพิเศษ พอความชื้นสะสมอยู่รอบดวงตานาน ๆ ก็อาจทำให้เนื้อเยื่อรอบตาอักเสบ จนบวมแดงได้ง่าย

7. เนื้องอกบริเวณรอบดวงตา

หากอาการตาบวมแดงเป็นซ้ำ ๆ และไม่หายขาด แม้จะรักษาหรือเช็ดตาอย่างสม่ำเสมอ ก็อาจต้องระวังว่าเป็นเนื้องอกหรือก้อนเนื้อผิดปกติรอบดวงตา ซึ่งต้องตรวจโดยสัตวแพทย์และอาจจำเป็นต้องตรวจเพิ่มเติมหรือผ่าตัด

8. โรคตาอื่น ๆ

นอกจากเยื่อบุตาอักเสบ ยังมีโรคอื่นที่เกี่ยวกับดวงตาน้องหมาอีกหลายอย่างที่มักเริ่มต้นด้วยอาการคล้าย ๆ กัน เช่น

• กระจกตาอักเสบ

• ม่านตาอักเสบ

• ตาแห้ง

• ต้อกระจก

โรคเหล่านี้ล้วนส่งผลให้ตาแดง บวม น้ำตาไหล และจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยที่ชัดเจนจากคุณหมอโดยตรงครับ

วิธีรักษาน้องหมาตาบวมแดง แต่ละสาเหตุดูแลต่างกันยังไง?

พอรู้ว่าสาเหตุของตาบวม ตาแดงในน้องหมามีหลายแบบ คำถามต่อมาที่เจ้าของหลายคนอยากรู้ก็คือ ต้องรักษายังไง? ใช้ยาแบบไหน?  คำตอบคือ ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ เลยครับ เพราะแต่ละแบบมีแนวทางการดูแลและระยะเวลารักษาต่างกันออกไป

กรณีที่เกิดจากภูมิแพ้

หากน้องหมาตาบวมแดงจากอาการแพ้ เช่น ฝุ่น ควัน เกสร หรือสารระคายเคืองต่าง ๆ คุณหมออาจให้

• ยาหยอดตาหรือยาป้ายตา ที่มีส่วนผสมช่วยลดอาการอักเสบ

• บางกรณีอาจได้รับ ยาแก้แพ้ หรือ ยาสเตียรอยด์ชนิดรับประทาน ถ้าอาการค่อนข้างรุนแรง เพื่อช่วยควบคุมการอักเสบทั้งระบบ

ในช่วงนี้ควรหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่น้องแพ้ร่วมด้วย เช่น เปลี่ยนที่นอนให้สะอาด เลี่ยงการพาออกนอกบ้านในวันที่ฝุ่นเยอะ เป็นต้น

กรณีติดเชื้อไวรัส

ถ้าอาการเกิดจากไวรัส เช่น โรคไข้หัดสุนัข หรือไวรัสเริมที่กระทบดวงตา การรักษาจะเน้นที่การดูแลร่างกายให้ฟื้นตัว โดยคุณหมออาจให้

• ยาต้านไวรัส (ขึ้นอยู่กับชนิดของไวรัส)

• อาหารเสริม หรือวิตามินต้านอนุมูลอิสระ เพื่อช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน

เนื่องจากไวรัสบางชนิดใช้เวลารักษาค่อนข้างนาน อาการอาจไม่ดีขึ้นในทันที เจ้าของต้องใจเย็นและดูแลน้องอย่างใกล้ชิดครับ

กรณีติดเชื้อแบคทีเรีย

ในเคสที่น้องติดเชื้อแบคทีเรียจนเยื่อบุตาอักเสบ การรักษาจะตรงจุดมากขึ้น โดยสัตวแพทย์จะพิจารณาให้

• ยาปฏิชีวนะหยอดตา

• และอาจมี ยาปฏิชีวนะแบบรับประทาน + ยาแก้อักเสบ ร่วมด้วย ขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของอาการ

ควรใช้ยาตามที่สัตวแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด และห้ามหยุดยาเองแม้อาการจะดูดีขึ้นแล้วก็ตาม เพื่อป้องกันการดื้อยาหรือกลับมาเป็นซ้ำ

เคสอื่น ๆ ที่พบบ่อย

นอกจากการแพ้และการติดเชื้อแล้ว ยังมีอาการตาบวมแดงที่มาจากปัญหาอื่น ๆ ที่ต้องการการรักษาเฉพาะทาง เช่น:

• โรคตาแห้ง: น้องจะได้รับน้ำตาเทียมมาหยอดตา และต้องหมั่นหยอดเป็นประจำ เพื่อป้องกันการระคายเคืองซ้ำ

• เปลือกตาม้วนผิดรูป: หากน้องมีเปลือกตาผิดปกติ เช่น ม้วนเข้า/ออก และกระทบต่อการใช้ชีวิตแบบรุนแรง จำเป็นต้อง ผ่าตัดแก้ไขโครงสร้างเปลือกตา เพื่อไม่ให้เกิดการอักเสบเรื้อรัง

• ท่อน้ำตาอุดตัน: อาจต้องสวนท่อน้ำตาเพื่อเปิดทางระบายน้ำตาใหม่ พร้อมใช้ยาหยอดตาและยาฆ่าเชื้อร่วมด้วยระหว่างการฟื้นตัว

• มีสิ่งแปลกปลอม เช่น ฝุ่นหรือเส้นขน: คุณหมอจะทำการล้างตาเอาสิ่งแปลกปลอมออก และให้ยาหยอดตาหรือยาป้องกันการติดเชื้อตามมา

ดูแลน้องหมาตาบวมแดงเบื้องต้น ทำยังไงได้บ้างก่อนถึงมือหมอ?

ถ้าน้องหมาเริ่มมีอาการตาบวม ตาแดง แต่ยังไม่รุนแรงมาก เช่น ยังลืมตาได้ ขี้ตาไม่แปลก สีไม่เปลี่ยน หรือยังร่าเริงปกติ เราสามารถช่วยบรรเทาอาการให้น้องได้เบื้องต้นก่อนพาไปหาคุณหมอครับ โดยมีขั้นตอนง่าย ๆ แบบนี้เลย

1. หลีกเลี่ยงการจับหรือขยี้ตาน้อง

สิ่งแรกที่ต้องทำคือ อย่าไปยุ่งกับตาน้องมากเกินไป เพราะการพยายามแงะตา ลูบ หรือเช็ดแรง ๆ อาจยิ่งทำให้ตาอักเสบมากขึ้นกว่าเดิม หากน้องชอบเกาหรือถูหน้า ควรใส่ปลอกคอกันเลีย (Collar) เพื่อป้องกันไม่ให้เค้าทำร้ายตัวเองโดยไม่รู้ตัว

2. เช็ดตาด้วยน้ำยาล้างตา

ถ้ามีขี้ตาเกาะ หรือรอบตาดูเปื้อนน้ำตา แนะนำให้ใช้สำลีแผ่นชุบน้ำยาล้างตาของคน (แบบที่ใช้ล้างตาโดยเฉพาะ ไม่ใช่น้ำเกลือทั่วไป) เช็ดเบา ๆ จากหัวตาไปหางตา วันละ 1–2 ครั้ง ห้ามใช้สำลีซ้ำหรือใช้สำลีเปียกจากที่ไม่สะอาด

ห้ามทำสิ่งเหล่านี้เด็ดขาด!

• ห้ามหยอดตาน้องด้วยยาของคน (เช่น ยาสเตียรอยด์ หรือยาฆ่าเชื้อของมนุษย์) เพราะยาเหล่านี้อาจไม่เหมาะกับระบบร่างกายของสุนัข และอาจยิ่งทำให้แย่ลง

• ห้ามเปิดเปลือกตาน้องแรง ๆ หรือแหย่ตา เพื่อดูภายในเอง เพราะเสี่ยงทำให้เกิดบาดแผลโดยไม่รู้ตัว

อาการตาอักเสบแบบไหนที่ควรรีบพาน้องหมาไปหาหมอทันที?

แม้อาการตาบวม หรือตาแดงในน้องหมาบางเคสจะหายเองได้หากเกิดจากฝุ่นหรือระคายเคืองเล็กน้อย แต่ก็มีหลายกรณีที่ไม่ควรปล่อยไว้นานเด็ดขาด เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคที่ต้องรีบรักษา และถ้าช้าเกินไปอาจส่งผลถึงการมองเห็นของน้องได้เลย

ลองเช็กกันดูว่า ถ้าน้องมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพาไปพบคุณหมอโดยไม่ต้องรอดูอาการเองนะครับ

ตาบวมมากขึ้น หรือบวมข้างเดียวชัดเจน

หากตาบวมขึ้นเรื่อย ๆ หรือบวมเฉพาะข้างใดข้างหนึ่งแบบผิดปกติ นี่อาจเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ แผลในตา หรือก้อนเนื้อบางชนิดที่ต้องได้รับการตรวจเพิ่มเติม

มีขี้ตาสีเขียวหรือเหลือง และเหนียวข้น

ขี้ตาที่มีสีเหลือง เขียว หรือเหนียวมาก ๆ บ่งบอกว่าน้องอาจติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งไม่ควรรักษาเอง เพราะต้องใช้ยาที่เหมาะสมตามดุลยพินิจของคุณหมอ

น้องลืมตาไม่ได้ หรือปิดตาตลอดเวลา

ถ้าน้องไม่ยอมลืมตา ขยี้ตาตลอด หรือเอาหน้าถูกับพื้นบ่อยมาก อาจเป็นเพราะรู้สึกเจ็บ ระคายเคือง หรือมีแผลที่กระจกตา ต้องให้คุณหมอตรวจเช็กโดยเร็ว

ตาขุ่น มัว หรือม่านตาเปลี่ยนสี

ถ้าดวงตาน้องเริ่มขุ่น มองไม่ใส หรือสีของม่านตาดูเปลี่ยนไปจากปกติ อาจเป็นสัญญาณของโรคตาเรื้อรัง เช่น ต้อ หรือกระจกตาอักเสบ ซึ่งควรได้รับการวินิจฉัยทันที

ตาแตก มีแผล หรือเลือดออก

ในกรณีที่มีเลือดออก หรือเห็นแผลที่ดวงตาอย่างชัดเจน เช่น โดนของแข็งกระแทก โดนแมวข่วน หรืออุบัติเหตุอื่น ๆ ให้รีบพาไปโรงพยาบาลสัตว์โดยด่วน เพราะอาจกระทบกับโครงสร้างตาด้านใน

อาการตาบวมแดงไม่ดีขึ้นภายใน 1–2 วัน

แม้จะเป็นอาการเบา ๆ อย่างตาแดงเล็กน้อย แต่ถ้าผ่านไป 1–2 วันแล้วยังไม่ดีขึ้น หรือมีอาการอื่นเพิ่ม ควรพาไปให้คุณหมอเช็กให้ละเอียด เพื่อความสบายใจของทั้งน้องและเรา

มีอาการผิดปกติร่วม เช่น ซึม เบื่ออาหาร มีไข้

หากน้องหมามีอาการตาบวมร่วมกับการซึม ไม่ร่าเริง กินน้อย หรือมีไข้ อาจหมายถึงการติดเชื้อที่ลุกลามไปทั่วร่างกาย ต้องรีบตรวจและรักษาให้ทันก่อนที่อาการจะหนักขึ้น

ดูแลยังไงไม่ให้หมาตาบวม? รวมวิธีป้องกันง่าย ๆ ที่เจ้าของทำได้

แม้ว่าอาการตาบวม ตาแดงในน้องหมาจะสามารถรักษาได้ แต่แน่นอนว่าการป้องกันไม่ให้น้องเป็นตั้งแต่แรก ย่อมดีกว่า เพราะนอกจากช่วยให้น้องสบายตัวแล้ว ยังลดความเสี่ยงของโรคแทรกซ้อนและค่าใช้จ่ายในการรักษาด้วย

เราสามารถช่วยดูแลดวงตาคู่สวยของน้องหมาให้ปลอดภัยได้ด้วยวิธีง่าย ๆ เหล่านี้ครับ:

1. หมั่นเช็ดตาให้สะอาดเป็นประจำ

ใช้สำลีแผ่นชุบน้ำยาล้างตา เช็ดบริเวณรอบดวงตาเบา ๆ วันละครั้งหรือสองวันครั้ง โดยเฉพาะสายพันธุ์ที่น้ำตาไหลง่าย ขนยาว หรือหน้าสั้น เช่น ชิสุ ปั๊ก หรือเฟรนช์บูลด็อก การดูแลเรื่องความสะอาดจะช่วยลดการสะสมของเชื้อโรคและสิ่งสกปรกได้มากเลยครับ

2. ตัดแต่งขนรอบตาไม่ให้ทิ่มลูกตา

ขนรอบดวงตาที่ยาวเกินไปอาจกลายเป็นตัวการก่อกวนตาน้องหมาได้ ควรหมั่นเล็มขนรอบดวงตาให้อยู่ในระดับพอดี หรือนำไปให้ช่างตัดขนช่วยจัดทรงให้อย่างปลอดภัย

3. หลีกเลี่ยงสิ่งระคายเคืองในสิ่งแวดล้อม

พยายามหลีกเลี่ยงฝุ่น ควันบุหรี่ สารเคมี น้ำหอม หรือสเปรย์ที่มีกลิ่นฉุนบริเวณที่น้องอยู่ เพราะอาจกระตุ้นให้น้องเกิดอาการแพ้หรือตาแดงได้ง่าย

4. อย่าปล่อยให้น้องเล่นในพื้นที่เสี่ยง

เลี่ยงการพาน้องเข้าไปในพงหญ้า หนองน้ำ หรือบริเวณที่มีแมลงเยอะ เพราะมีโอกาสที่แมลงจะบินเข้าตา หรือเกิดการติดเชื้อจากสิ่งสกปรกได้

5. หมั่นตรวจสุขภาพดวงตา

ลองสังเกตตาน้องบ่อย ๆ ว่ามีขี้ตาเยอะไหม ตาสีเปลี่ยนไปหรือเปล่า หรือมีรอยบวมผิดปกติหรือไม่ หากเจออะไรแปลก ๆ จะได้พาไปพบคุณหมอได้เร็ว ไม่ปล่อยให้ลุกลาม

6. พาน้องไปตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ

การพาน้องไปตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี นอกจากจะช่วยเช็กความแข็งแรงโดยรวมแล้ว ยังทำให้คุณหมอสามารถตรวจดวงตาและอวัยวะต่าง ๆ ได้อย่างละเอียด ซึ่งถ้ามีอะไรผิดปกติจะได้เจอไว และรักษาได้ทันก่อนที่อาการจะลุกลามครับ

7. เสริมภูมิคุ้มกันจากภายใน

อาหารที่ดีมีส่วนช่วยในการดูแลสุขภาพดวงตาของน้องหมา ควรเลือกอาหารที่มีส่วนผสมของ วิตามินเอ โอเมก้า 3 สารต้านอนุมูลอิสระ และโปรตีนคุณภาพดี เช่น อาหารสูตรเฉพาะของ Yora ที่คิดค้นมาเพื่อดูแลสุขภาพแบบองค์รวม

---

อาการตาบวม ตาแดง หรือการอักเสบที่ดวงตาในน้องหมา อาจดูเหมือนไม่รุนแรงในช่วงแรก แต่ถ้าปล่อยไว้โดยไม่ได้ดูแลอย่างเหมาะสม ก็อาจลุกลามจนกระทบต่อการมองเห็น และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของน้องในระยะยาวได้เลยนะครับ เจ้าของจึงควรหมั่นสังเกตความผิดปกติเล็ก ๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับดวงตาอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นขี้ตาเยอะ ตาแดง หรือชอบขยี้ตา พร้อมกับดูแลความสะอาดรอบดวงตา หลีกเลี่ยงสิ่งที่อาจระคายเคือง และพาไปพบคุณหมอทันทีหากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 1–2 วัน

และอีกสิ่งสำคัญที่มักถูกมองข้ามก็คือ เรื่องอาหาร เพราะโภชนาการที่ดีมีผลโดยตรงต่อสุขภาพโดยรวมของน้อง ทั้งผิวหนัง ขน ดวงตา และระบบภูมิคุ้มกัน หากใครกำลังมองหาอาหารที่ย่อยง่าย อ่อนโยนต่อระบบภายใน และครบถ้วนด้วยคุณค่าทางโภชนาการ เราก็ขอแนะนำ Yora อาหารสุนัขเกรด Holistic จากประเทศอังกฤษ ที่ใช้โปรตีนจากแมลงเป็นแหล่งหลัก ให้สารอาหารสูง ย่อยง่าย เหมาะกับน้องหมาทุกสายพันธุ์ โดยเฉพาะน้องที่มีแนวโน้มแพ้ง่าย หรือมีปัญหาเรื่องระบบย่อย

เพราะการดูแลน้องหมาให้สุขภาพดี ไม่ได้อยู่แค่ที่การรักษา แต่เริ่มต้นจากการเลือกสิ่งที่ดีที่สุดในทุกวันครับ